Vergi Haftası & Verginin Önemi…

Ülkemizde vergi bilincinin artırılması ve vergiye gönüllü uyumun yaygınlaştırılması amacıyla her yıl şubat ayının son haftası Vergi Haftası olarak kutlanmaktadır. Bu sene de 22 – 28 Şubat 2016 tarihleri arasında düzenlenen etkinliklerle 27’nci vergi haftası kutlanmaktadır.

Vergi, devletin gerçek ve tüzel kişilere yüklediği ekonomik yükümlülük olarak tanımı yapılmış ve bu husus Anayasamızın ‘Vergi Ödevi’ başlıklı 73’üncü maddesinde belirtilmiş; ‘Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır’ denilmektedir. Devletin bizlere yüklediği bu ekonomik yükümlülüğün asıl işlevi; eğitim, sağlık, savunma, yol, köprü, su, elektrik, alt yapı hizmetleri gibi kamu harcamalarını karşılamak ve ülkenin gelişmesi, refah düzeyinin artırılması amacını taşımaktadır. Vergi devletin tek ve ana gelir kaynağıdır. Devlet de hesap verebilir, şeffaf ve adaletli olmalıdır. Karmaşık vergi mevzuatının daha sadeleştirilmesi, anlaşılır hale getirilmesi, adaletli ve tabana yayılan bir vergi sisteminin geliştirilmesi; vergi kayıp ve kaçağı ile ilgili cezaların daha caydırıcı hale getirilmesi kayıt dışı ekonomiyi azaltacaktır.

Ülkemizde geçmişten günümüze kadar var olan kayıt dışı ekonomi vergi kayıp ve kaçağını artırmış, dolaylı vergilerin artmasına vesile olmuştur. Dolaylı vergilerin varlığı bir sebep değil bir sonuçtur. Yani kayıt dışı sebebiyle oluşan bütçe açığı dolaylı vergilerle kapatılmaya çalışılmıştır. Kayıt dışı ekonomi hem vergi kaybı ve kaçağını hem de haksız rekabeti tetiklemiştir. Kayıt dışı ekonomiyle hem devlet hem de vatandaş olarak birlikte mücadele etmemiz gerekir ve buna göre strateji belirlememiz gerekir.

Vergi Haftasında Neler Yapılmaktadır?

Vergi haftası münasebetiyle verginin önemi ve vergi bilincinin tam olarak yaygınlaştırılması için çeşitli etkinlikler yapılmaktadır. Öncelikle geleceğin büyükleri çocuklarımız için ders müfredatına vergi konularının yerleştirilmesi sağlanmış, bu konuda küçük yaşta vergi bilincinin oluşması amaçlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan ortak çalışmalar sonucunda ilk ve orta dereceli okullarda ‘vergi’ konulu resim, şiir, kompozisyon ve afiş yarışmaları düzenlenerek öğrencilerin konuya aktif katılımı sağlanmaktadır. Etkinliklerde okullar ziyaret edilerek vergi konulu konferanslar verilmekte, çocuklara çeşitli hediyeler ve broşürler dağıtılmakta, öğrencilere vergi daireleri gezdirilerek tanıtılmaktadır. Bununla beraber mükellefler işyerlerinde ziyaret edilmekte, kamu kurum ve kuruluşları, mesleki kuruluşlar ve oda temsilcileri ziyaret edilmekte, çeşitli hediye, broşür ve afişler dağıtılmaktadır. Özellikle mükelleflerden illerinde 2015 yılında verilen beyannamelerinde ilk beşe giren gelir ve kurumlar vergisi rekortmenlerine ve diğer mükelleflere yönelik düzenlenen toplantılarla vergi haftası anısına hazırlanmış plâketler verilmektedir.

Alışverişlerimizde Belge Almanın Önemi

Alışveriş, hayatımızda vazgeçemeyeceğimiz önemli bir olgudur. Bilmeliyiz ki, aslında alışveriş yaptığımızda hepimiz vergi ödüyoruz. Ancak bunu alışveriş sırasında genellikle hiç algılamıyoruz. Tıpkı markette alışveriş gibi lokantada yemek yenilmesi, doktora veya kliniğe muayeneye gidilmesi, bir avukat ya da mimardan hizmet satın alınması çoğumuzun defalarca yaptığı işlemlerdir. Esasen çoğu zaman gerek bu hizmetleri satın alırken gerekse alışverişimizde hiç de pazarlık etmeyiz. Buna karşılık fiş veya fatura da istemeyiz. Bunun sonucunda kendimizi vergi ödeyicisi olarak görmediğimiz için kamu harcamaları ile ilgili hesap sormayı da düşünmeyiz.

Alışverişlerimizde Belge Alırsak Ne Olur?

• En önemlisi vatandaşlık görevimizi yerine getirmiş oluruz.
• Ödediğimiz verginin kamu hazinesine aktarılmasını sağlamış oluruz.
• Vergi kayıp ve kaçağını önleyici katkıda bulunuruz.
• Bu işlemlerin kayıt altına alınmasını ve vergilendirilmesini sağlamış oluruz.
• Kamu hizmetlerinin daha sağlıklı yürütülmesine katkı sağlamış oluruz.
• Bir tüketici olarak haklarımızı kullanmamız gerektiğinde elimizde geçerli bir belge olur.
• Belge almadığımız için cezai işleme muhatap olmayız.

Alışveriş yapıldığında karşılığında fiş veya fatura almak, o alışverişin varlığını belgelemektir. Konuyu tüketici hakları yönünden ele aldığımızda görmekteyiz ki biz bir tüketici olarak fiş almamakla tüketici olarak sahip olduğumuz haklarımızı savunmak için kullanabileceğimiz çok önemli bir belgeyi almayı da reddetmekteyiz. Fiş ya da fatura, alışverişi yapana tüketici hukuku bakımından ileride doğabilecek sorunların çözümünde fayda sağlayacak çok önemli bir dayanaktır. Diyelim ki satın aldığınız bir gıdadan dolayı bir zehirlenme olayı yaşadınız ya da evinize aldığınız bir elektrikli eşya arızalı çıktı ve evinizde bir hasara sebep oldu. Bu gibi durumlarda tüketici olarak zararınızı telafi edebilmeniz için alışverişinizi belgelendirmeniz gerekmektedir. Fiş ya da fatura olmadığı takdirde, tüketici olarak hiçbir haktan yararlanamazsınız.

Alışverişlerimizde Belge Almazsak Ne Olur?

• Yapmış olduğumuz alışverişlerde almadığımız her bir fiş ya da faturanın KDV’si, bu fişi ya da faturayı vermeyenin cebinde kalır.
• Alınmayan her belge; ülke kalkınmasında önemli bir yere sahip olan verginin, kayıp ve kaçağına neden olur.
• Adalet, yol, su, elektrik, eğitim, sağlık, ulaşım, iç ve dış güvenlik gibi hizmetlerin yanı sıra kimsesiz çocukların bakımı ve yetiştirilmesi, bakıma muhtaç yaşlıların barındırılması, doğal afetlerde mağdur olanlara yardım ulaştırılması gibi hizmetlerde de aksamalar yaşanabilir.
• Belge düzenlenmemesi halinde her bir belge için belge almayana da özel usulsüzlük cezası uygulanır.

Bütün bunlar düşünüldüğünde görülmektedir ki genellikle hiçbir neden olmaksızın, bazen de belki çok küçük miktarda bir indirim için almaktan vazgeçtiğimiz fiş ya da fatura, aslında bize gelecekte sunulacak daha iyi bir kamu hizmetinden de vazgeçmemiz anlamına gelmektedir. Bu aynı zamanda, başlangıçta hiç de hedeflemediğimiz biçimde, ödediğimiz verginin hiç tanımadığımız ve desteklemeyi de amaçlamadığımız satıcıya gitmesidir.

Fatura ya da fiş almak, bilinçli vatandaş olmanın bir gereğidir. Alışverişlerinizde fiş almaktan vazgeçmeniz hem gelecekte alabileceğiniz daha iyi, daha kaliteli kamu hizmetinden hem de bir tüketici olarak haklarınızdan vazgeçmeniz anlamına gelmektedir.

Fiş Alınmaması-Verilmemesi Halinde Uygulanacak Cezalar Nelerdir?

1 Ocak 2016 tarihinden itibaren, fatura düzenleme sınırı 900 TL’ye yükseltilmiştir. Alışveriş sonrasında fatura düzenlemeyenlere, faturaya yazılması gereken tutarın yüzde 10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Ancak bu cezanın tutarı, düzenlenmeyen her fatura için 210 TL’den aşağı olmamaktadır.

Fatura vermeyenlere olduğu gibi, almayanlara da ceza uygulanmaktadır. Birinci ve ikinci sınıf tüccarların (yani şirketlerle, işletme ya da bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin) ve serbest meslek erbabının (avukat, doktor, mimar, muhasebeci ve mali müşavir vb.) satın aldıkları mal ya da hizmetler için, tutarı 900 TL’nin altında dahi olsa, fatura almaları gerekmektedir. Almadıkları takdirde, satıcıya kesilen özel usulsüzlük cezasının aynısı, bunlara da kesilmektedir. Sadece ‘nihai tüketici’ durumunda olanlara, fatura almadıkları takdirde, 2016 yılı için 42 TL özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.

Elbette ki bu konu para cezaları uygulanarak değil, vatandaş olarak bizim bilinçli katkılarımızla çözülebilecektir. Bu konuda vatandaş olarak bizlerin katkısı çok önemlidir. Unutmayalım ki bilinçli vatandaş toplumsal sorumlulukların farkında olan kişi demektir. Mükellefler açısından vergiyi tam ve zamanında vermek kadar verilen verginin kontrolünü yapmak da bir vatandaşlık görevidir. Devletten daha iyi hizmet almak istiyorsak, vatandaş olarak görevlerimizi bilip, ona göre hareket etmemiz gerekmektedir.

Alışverişlerinizde mutlaka fişinizi ya da faturanızı alın. Böylece hem vergi kaçağını önlersiniz hem de sorunlu çıkan bir mal veya hizmete karşı hak arama olanağı elde edersiniz. Bu sebeple yaptığımız bütün alışverişlerde fiş isteme alışkanlığımızı sürdürelim.

Vergi Haftamız Kutlu Olsun.

Mustafa GEZEN

Soru ve görüşleriniz için: [email protected]

Kaynak: www.gib.gov.tr
www.mevzuat.gov.tr