Pide

Türk mutfak kültürünün en önemli yapı taşlarından bir tanesi de pidedir. Orta Asya dan bu topraklara taşıdığımız önemli bir değerimizdir. Pizzanın tarihçesine baktığımızda, Hunların Avrupa istilası ile aynı döneme denk geldiğini ve aslında pizzanın doğusunda pideden etkilenildiğini ve örnek alındığını görebilirsiniz. Fakat günümüzde italyan Pizzasını tüm dünya tanıyorken pidemizin bu kadar yerel kalması üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur.

Son zamanlarda yapılan tartışmaların bazılarında pide mi? pizza mı? Başlıklı yazılara rastlıyorum. Ben pideyi tek geçmenin dışında pizzanın yanına bile yaklaşamayacağı kanaatindeyim, italya seyahatlerim esnasında tecrübe ettiğim şeylerden bir tanesi de pizza kültürleri oldu. italya da 2 çeşit pizza mevcut. Birincisine Napoli tipi diyorlar. Kalın hamurlu ve daha yumuşak kıvamda olan pizza. ikinci tip ise Roma usulü. Bu usulün bizim lahmacun hamuru gibi ince ve çıtır olanı makbul. Hepsi bu kadar. Türk pide kültürüne baktığımızda her yöreye özgü onlarca çeşit pide olduğu gibi bu yörelerin içinde de oldukça fazla çeşitlilik mevcuttur.

Her Bölgenin Kendine Özgü Pidesi

Sinop’tan Batum’a kadar Karadeniz’in güneyinde kalan Anadolu kıyılarındaki yerleşim birimlerinden her birinin il ve ilçe merkezlerinin adıyla anılan, kendine özgü birer pidesi vardır. Bölgenin her yerin de sunulan pide, her zaman en meşhurdur. Farklı yörelerde, yerel isimlerle adlandırılan “Karadeniz Pidelerinin sunuş biçimi, pidenin şekli ve iç malzemesinin (harç) hazırlanışı gibi birbirlerinden farklılıkları bulunmaktadır. Ancak, Karadeniz pideleri, bu farklılıklarına rağmen, sahip oldukları ortak özellikleri nedeniyle Anadolu’nun başka yerlerinde yapılan pidelerden ayrışmaktadır. Başta Nazilli, Bozdoğan, Karacasu, Yenipazar ve çevresinde olmak üzere hemen hemen tüm Ege’de meşhurdur. Yörede “Halebişi” adıyla anılır. Kıymalı, yumurtalı, tahanlı gibi birçok çeşitleri vardır. Halebişi’ni tüm Egeli hanımlar evde hazırlamayı sever. Konya ve çevresinde etli ekmek, Ankara da Ankara pidesi yine kendine has özel pidelerimizdendir. Bu şekilde onlarca sayabileceğimiz kültürümüzü maalesef her alanda olduğu gibi yurt dışında tanıtamamamız da bizim ayıbımız.

Gürcü mutfağının bile bir çeşit pide olan haçapuri adı ile dünyanın birçok noktasında lokanta açtığı ve önemli tanıtımda bulunduğunu düşünürsek bu kadar zengin kültüre sahip pidemize ne kadar haksızlık ettiğimizi anlayabiliriz. Önce pidenin pizza ile karşılaştırılmayacak ölçüde zenginliğe ve çeşitliliğe sahip olduğunu hep beraber özümseyeceğiz. Sonra bu değere sahip çıkacağız ve uluslararası düzeyde nasıl tanıtımını yapacağımıza kafa yoracağız.

Saygılarımla…